Ø การตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าว

เมล็ดพันธุ์ข้าวทุกชั้นพันธุ์ ทุกกองเมล็ดพันธุ์จะมีการสุ่มตรวจคุณภาพเพื่อนำไปวิเคราะห์และผลการวิเคราะห์ขึ้นอยู่กับตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ที่สุ่มมา ดังนั้น จำเป็นต้องสุ่มตัวอย่างเมล็ดพันธุ์อย่างทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ วิธีการเก็บตัวอย่างไปตรวจคุณภาพ ดังนี้

1. เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บตัวอย่าง

      1.1 หลาวแทงกระสอบ มี 2 ชนิด คือ หลาวแทงกระสอบชนิดสองชั้น และหลาวแทงกระสอบชนิดชั้นเดียว

      1.2 ถุงพลาสติก ขนาดบรรจุเมล็ดพันธุ์ได้ 1 กิโลกรัม

      1.3 ป้ายขนาดเล็ก สำหรับเขียนบอก ชื่อพันธุ์ ชื่อล็อต และวันที่เก็บเกี่ยว และจะต้องมีป้ายบอกทั้งถายในและถายนอกถุง

      1.4 ที่เย็บกระดาษ สำหรับเย็บปิดปากถุงตัวอย่างเมล็ดพันธุ์

2. การเว้นช่วงในการเก็บตัวอย่าง (Sampling Intensity)

      2.1 การเก็บตัวอย่างจากเมล็ดซึ่งบรรจุในถุง กระสอบ หรือภาชนะ

      2.2 การแทงข้าวเพื่อเก็บตัวอย่าง แต่ละกระสอบควรแทงหลายจุด เช่น ส่วนบน ส่วนกลาง และส่วนล่าง

      2.3 ล็อตที่มีจำนวนกระสิบไม่เกิน 6 กระสอบ ควรเก็บตัวอย่างทุกกระสอบ

      2.4 ล็อตที่มีจำนวนกระสอบมากกว่า 6 กระสอบ การเก็บตัวอย่างมีการคำนวน ดังนี้

จำนวนกระสอบต้องเก็บตัวอย่าง = 6 + 10% ของจำนวนกระสอบในล็อต หากมีเศษเกินครึ่งให้ปัดเป็นหนึ่งกระสอบที่ต้องเก็บตัวอย่าง จำนวนกระสอบที่เก็บตัวอย่างต้องไม่เกิน 30 กระสอบ

การกำหนดจำนวนครั้งที่เก็บตัวอย่าง ดังนี้

1 – 500 กิโลกรัม เก็บตัวอย่างไม่น้อยกว่า 5 ตัวอย่าง

501 – 3,000 กิโลกรัม เก็บตัวอย่างจาก 300 กิโลกรัม แต่ให้เก็บไม่น้อยกว่า 5 ตัวอย่าง

3,001 – 20,000 กิโลกรัม เก็บตัวอย่างจาก 500 กิโลกรัม แต่ให้เก็บไม่น้อยกว่า 10 ตัวอย่าง

เมล็ดพันธุ์ที่บรรจุในกระสอบควรเก็บตัวอย่างกระจายตั้งแต่หัวแถวถึงท้ายแถว อย่าเก็บเป็นกระจุกเดียวจะไม่ได้ตัวอย่างที่ถูกต้อง

3. น้ำหนักตัวอย่าง (Sample Wright)

จำนวนน้ำหนักตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ที่จะส่งวิเคราะห์แต่ละล็อตประมาณ 1 กิโลกรัมและตัวอย่างที่เก็บนั้นต้องบรรจุถุงพลาสติก เป็นการป้องกันไม่ให้เกิดความชื้นเพิ่มขึ้น

4. การเก็บตัวอย่างเมล็ดในระหว่าการทำความสะอาด (Sampling During the Cleaning Process)

เก็บโดยใช้เครื่องมือหรือภาชนะสามารถเก็บตัวอย่างได้ตามการไหลของเมล็ดจากเครื่องได้อย่างสม่ำเสมอ มีการเว้นช่วงการเก็บเป็นระยะเท่ากัน